Vochtproblemen in huis en wateroverlast bij regen komen in de binnenstad van Gouda veel voor. Deze problemen worden veroorzaakt door een combinatie bodemdaling, het feit dat tachtig procent van de gebouwen mee-zakt met een bodem en de keuze om sinds 1970 het waterpeil niet meer te verlagen. Om de overlast aan te pakken zijn de gemeente Gouda en het Hoogheemraadschap van Rijnland, samen met een brede coalitie van partijen, in 2014 het project Stevige Stad gestart. Centraal in dit project staat de vraag hoe de wateroverlast kan worden aangepakt met zo min mogelijk schade voor gebouwen met een houten paalfundering. Deze aanpak wordt beschreven het Kaderplan Bodemdaling Binnenstad dat in de lente van 2020 ter visie wordt gelegd. Klik hier om een animatiefilmpje te bekijken over het project Stevige Stad.
Peilverlaging als oplossing
De bodemdaling in Gouda wordt veroorzaakt door het gewicht van de stad, niet door veenoxidatie. De bodemdaling is dan ook niet te stoppen. Al vroeg in het project is duidelijk geworden dat teruggrijpen op peilverlaging goede kansen biedt om de overlast het hoofd te bieden. De optie om alle zakkende gebouwen op palen te zetten is onderzocht, maar is met de huidige stand van de techniek financieel en praktisch niet haalbaar.
Varian
tenstudie
In de periode van zomer 2018 tot eind 2019 zijn verschillende technische varianten onderzocht. Onderscheidend bij deze varianten is de omvang van het gebied waarbinnen het grond- en oppervlaktewaterpeil wordt verlaagd. Als voor een groter gebied wordt gekozen worden meer panden met een houten paalfundering ‘geraakt’. Dat betekent dat bij een dergelijke oplossing slechts een beperkte peilverlaging mogelijk is. Voordeel is wel dat deze oplossing met beperkte kosten voor de overheid kan worden gerealiseerd. Andere optie is om een grotere peilverlaging te realiseren specifiek voor het probleemgebied in een deel de binnenstad. Het probleemoplossend vermogen van die variant is groter en het aantal houten paalfunderingen de mogelijk gevaar loopt een stuk kleiner. Om dit mogelijk te maken moet wel geïnvesteerd worden in het opsplitsen van de water- en rioolsysteem. Lees meer over de voor en nadelen van de verschillend varianten in de Houtskoolschets voor een Stevige Stad.
Risicodialoog
Bij de aanpak van overlast door bodemdaling in de binnenstad ontbreken veelal normen om de kwaliteit van oplossingen aan te toetsen. Zo zijn er geen normen voor grondwateroverlast en zijn zaken als ‘het beschermd stadsgezicht’ of ‘economische ontwikkeling’ per definitie niet hard te maken. Gevolg hiervan is dat de belanghebbenden met elkaar moeten bepalen wat de beste oplossing is. Om zicht te krijgen op de verschillende standpunten is een intensief participatietraject opgezet voor vertegenwoordigers van belangenorganisatie en voor individuele bewoners. Voor deze laatste groep zijn de gevolgen van de aanpak in potentie het grootst.
Brede steun
Voorafgaand aan de variantenstudie is vanaf 2014 fundamenteel onderzoek gedaan naar de ondergrond van de Goudse binnenstad. Dit onderzoek is geïnitieerd door de Coalitie Stevige Stad, een groep van overheden, nationale belangenorganisaties en kennisinstellingen: Rijkswaterstaat, Platform Slappe Bodem, Provincie Zuid Holland, Deltares, KCAF en de TU-Delft. Zij hebben vanaf 2018 gemeente en Rijnland met advies ondersteun bij de variantenstudie en de vertaling daarvan naar een concrete aanpak.
Bruikbare kennis
Technische modelstudies, bodemonderzoek, funderingsonderzoek, juridische analyse, funderingsonderzoek en een MKBA liggen ten grondslag aan de variantenstudie. Binnen de Regiodeal Bodemdaling Groene Hart is geld vrijgemaakt om de vergaarde kennis te verbreden en te delen met geïnteresseerde organisaties in het land. Lees hier meer over het regiodealproject Toolbox Bodemdaling Historische Steden.
Meer informatie
Op www.gouda.nl/stevigestad vindt u meer informatie over het project Stevige Stad. Daar kunt u zich ook aanmelden om het Kaderplan Bodemdaling Binnenstad bij publicatie toegestuurd te krijgen.