Aan de lat; Juridische verantwoordelijkheden bij bodemdaling in de stad helder in beeld.

Bewoners, ambtenaren bestuurders allemaal willen ze het weten:
‘wie is er verantwoordelijk?’; logisch, want de gevolgen van bodemdaling in de bebouwde omgeving  zijn groot. Het antwoord op die vraag is in de praktijk niet zo makkelijk te geven. De materie is complex, het overzicht ontbreekt. Ook zijn de belangen groot, waardoor betrokkenen de discussie zelden uit de weg gaan. Ambtenaren die moeten zorgen dat de vragen over verantwoordelijkheden beantwoord worden kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken. Juridisch adviesbureau FLO Legal uit Utrecht gaat hier in de komende drie maanden voor zorgen. Zij brengen overzichtelijk in beeld hoe het zit met de rechten en plichten rond bodemdaling. Daarbij gaat het om juridische verhoudingen tussen overheden én tussen de overheid en particuliere eigenaren.

Gouda
De gemeente Gouda en het hoogheemraadschap van Rijnland hebben eind 2020 een plan voor de aanpak van overlast door bodemdaling in de binnenstad vastgesteld: het Kaderplan Bodemdaling Binnenstad. Zonder goed zicht op de juridische verhoudingen was dit plan er niet gekomen. Zicht op de formele verhoudingen tussen gemeente en waterschap heeft rust gebracht in de samenwerking. Een juridische advies over wie er aan de lat staat voor schade aan houten funderingspalen als gevolg van de voorgestelde peilverlaging was een voorwaarde om het plan vast te kunnen stellen. Het antwoord: ‘de eigenaar is 100% verantwoordelijk’,  leidde tot protesten van een groep eigenaren, maar ook tot de broodnodige duidelijkheid voor de gemeenteraad en het waterschapsbestuur.

Niet voor juristen
FLO Legal start met het op een rij zetten van wat er bekend is over de rechten en plichten als het gaat om bodemdaling in de bebouwde omgeving. Daarbij wordt de positie van de gemeente als uitgangspunt genomen en afgezet tegen die van andere partijen als het waterschap en particuliere eigenaren. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de aanstaande veranderingen door de komst van de omgevingswet. Het overzicht van FLO Legal is in de eerste plaats bedoeld om overzicht te verschaffen aan medewerkers van gemeente en waterschappen die zelf geen specialistische juridische kennis hebben.

Eigenaren
Bodemdaling let niet op eigendomsgrenzen, een particuliere eigenaar des temeer. Vele vragen worden op de overheid afgevuurd. Wie is er verantwoordelijk voor vochtproblemen bij huizen die met de bodem mee zakken en wie betaalt het herstel van afbrekende leidingen van huizen die op palen staan? En als de overheid ingrijpt, bijvoorbeeld door zoals in Gouda het waterpeil in een deel van de stad te verlagen? Wie draait er dan op voor schade aan houten palen? De ervaring in Gouda leert dat duidelijkheid hierover een voorwaarde is om keuze te kunnen maken. FLO Legal brengt in beeld hoe de verhoudingen publiek-privaat liggen bij 5 veelvoorkomende vraagstukken: (1) wateroverlast door grond- en oppervlaktewater, (2) schade aan infrastructuur, (3)scheefzakking, (4) paalrot en (5) schade aan panden met verschillende funderingen die aan elkaar vast zitten.

Toolbox
De opdracht aan FLO Legal is onderdeel van het project Toolbox Bodemdaling in Steden dat is opgezet om kennis die, rond het thema bodemdaling, in Gouda wordt opgedaan beschikbaar te maken voor professionals in Nederland. Het Toolboxproject is mogelijk dankzij een bijdrage uit de Regio Deal bodemdaling Groene Hart. FLO Legal werkt bij het uitvoeren van de opdracht samen met Sterk Consulting uit Leiden.

Contact
Wil je de stappen die FLO Legal zet volgen of heb je er vragen over, mail dan naar toolbox@gouda.nl of bel met Luuk Jacobs op  06 – 422 38 202.

bron: Platform Slappe Bodem
fotografie: Vincent Basler